Ruch jest naturalną potrzebą dziecka. Pełni istotną rolę w kształtowaniu procesów rozwojowych. Dzieci poprzez aktywność poznają świat, ale nie tylko. Poznają również siebie. Aktywność fizyczna ma szeroki zakres korzyści, zarówno dla jego fizycznego, jak i społecznego rozwoju. Wiele nawyków, również te związane z aktywnością fizyczną, kształtuje się w dzieciństwie. Dlatego ważne jest, aby zachęcać dzieci do aktywnego trybu życia już od najmłodszych lat. Pamiętajmy, że są one dobrymi obserwatorami i uczą się również poprzez modelowanie. Dlatego, jeśli chcemy nauczyć dzieci aktywności fizycznej- pamiętajmy o tym, że najlepszym przykładem jesteś właśnie my.
W tym wpisie poruszam następujące tematy:
- Jaką rolę pełni ruch w rozwoju dzieci?
- Jakie korzyści psychiczne płyną z aktywności fizycznej dla dzieci?
Ruch a rozwój dzieci.
Czasami wydaje się, że dzieci dysponują nieograniczoną ilością energii. Ciągle są w ruchu- biegają, skaczą, czy tańczą. Oczywiście, niektóre dzieci potrzebują go więcej a inne mniej. Wiele zależy od temperamentu dziecka
i jego osobowości.
Kluczowymi elementami rozwoju dzieci jest zabawa oraz ruch. W okresie do 6 roku życia dzieci przejawiają dużą aktywność ruchową. Zwykle ma ona charakter spontaniczny. Dlatego ważne jest, aby stworzyć dzieciom odpowiednie warunki do naturalnej ekspresji poprzez ruch. Doskonałym miejscem są place zabaw, gdzie pod opieką dorosłych dzieci mogą spędzać czas i bawić się poprzez bieganie, wspinanie się, czy pokonywanie różnych przeszkód. Rodzaj aktywności ruchowej będzie oczywiście uzależniony od indywidualnych możliwości dziecka.
W wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym aktywność fizyczna dzieci powinna być oparta głównie na grach i zabawach ruchowych. W tym wieku zalecane są różnorodne aktywności, które pobudzają rozwój fizyczny oraz kreatywność. Wśród nich znajdują się zabawy w domu, w żłobku, przedszkolu, czy szkole z wykorzystaniem, np.: piłek, czy balonów. Świetnie sprawdzą się również zabawy w budowanie wieży z pudełek różnej wielkości, tory przeszkód, czy malowanie rękami lub stopami. Oczywiście są to tylko przykładowe aktywności.
Dodatkowo warto wykorzystać czas na świeżym powietrzu, organizując spacery i korzystając, np.
z rowerów, czy hulajnóg, które dodatkowo wspierają rozwój motoryki oraz kondycję fizyczną. Nie zapominajmy, przy tym wszystkim o zachowaniu równowagi. Istotne dla regulacji aktywności są również zabawy statyczne, takie jak: układanie klocków, puzzli, czy rysowanie. Dla dzieci starszych oraz młodzieży, kluczowe jest dostosowanie aktywności ruchowej do ich zainteresowań. Obecnie istnieje szeroki wybór różnych form aktywności fizycznej, co pozwala każdemu młodemu człowiekowi znaleźć coś dla siebie.
Jakie korzyści płyną z aktywności fizycznej dla dzieci?
Ruch służy do rozwijania ciekawości poznawczej.
Ciekawość poznawcza jest fundamentalnym elementem rozwoju dziecka. Pobudza naturalną chęć odkrywania świata, np.
Dziecko zainteresowało się jakimś przedmiotem lub aktywnością. Chęć zrozumienia, jak on działa, motywuje je do poszukiwania wiedzy i zdobywania nowych umiejętności. Dzieci są gotowe podejmować wysiłek, aby zaspokoić swoją ciekawość i zrozumieć nowe rzeczy. Sprzyja to rozwijaniu kreatywności. Chcą dowiedzieć się czegoś więcej i zadają pytania: a dlaczego tak jest ? po co? Czasami może wam brakować cierpliwości, gdyż jesteście zasypywani nimi przez cały dzień. Natomiast pełnią one ważną funkcję rozwojową. Świadczą o aktywności intelektualnej. Kiedy pracowałam w przedszkolu, często słyszałam takie pytania. To właśnie dzieci w wieku przedszkolnym najczęściej zasypują nas tego typu pytaniami.
Zachęcanie dzieci do zadawania pytań, eksperymentowania, a także badania otaczającego świata stymuluję ich rozwój.
Relacje z rówieśnikami.
Dzięki wspólnej aktywności dzieci mogą tworzyć wspomnienia, a także doświadczenia, które budują więzi z innymi. Wspiera rozwój umiejętności społecznych u dzieci, takich jak: komunikacja, rozwiązywanie konfliktów, asertywność, czy współpraca. Dzieci uczą się jak pracować z innymi, radzić sobie z konfliktami i wspierać się wzajemnie.
Nauka zasad społecznych.
Zasady i granice są obecne w naszym życiu. Dają one poczucie bezpieczeństwa. Są istotne w procesie rozwoju naszych pociech. Nauka zasad podczas aktywności fizycznej pomaga dziecku rozwijać samodyscyplinę i samokontrolę. Uczy przestrzegania ustalonych reguł, a także ograniczeń podczas zabawy, czy sportu. Szacunek dla innych uczestników, zasad fair play, współpraca oraz uczciwość- są to umiejętności potrzebne w naszym życiu. Mają znaczenie dla budowania pozytywnych relacji społecznych.
Emocje.
Aktywność fizyczna jest skutecznym narzędziem w nauce i regulacji emocji. Wspiera zarówno zdrowie fizyczne, jak i psychiczne dzieci. Może pomóc w uwalnianiu emocji, energii, czy redukcji poziomu napięcia. Dzięki, czemu zmniejsza ryzyko wybuchów emocjonalnych i impulsywnych reakcji. Przyczynia się do lepszego radzenia sobie z emocjami, takimi jak lęk, czy złość. Ćwiczenia fizyczne pomagają również dzieciom w rozwijaniu świadomości ciała. Uczą się, jak reagują na różne bodźce zewnętrzne i wewnętrzne, co z kolei może pomóc w rozpoznawaniu, a także regulacji własnych emocji.
Poznawanie siebie.
Dzięki uczestnictwu w aktywności fizycznej dzieci nabywają wiedzy nie tylko o otaczającym świecie, ale zyskują istotne informacje także o sobie. Poznają własne umiejętności, mocne i słabsze strony, które później mogą przerodzić się w kompetencje. Uczą się swoich reakcji, kiedy doświadczają różnych sytuacji, np. odpowiedzi na postawione granice, zasady, czy reakcji na, to gdy coś się nie udaję.
Pamiętajmy o równowadze.
Ważne jest, aby nie wpadać w pułapkę i nie wypełniać dziecku na siłę grafiku pełnych zajęć. Są dzieci, które mają większą potrzebę różnych aktywności i są dzieci, które mają ją mniejszą. To też jest ok. Przecież jesteśmy różni.
Swobodny czas dla dzieci, który mogą spędzić tak, jak chcą, pełni swoją rolę. Choć może wydawać się, że to nic rozwijającego. Natomiast dziecko ma wtedy przestrzeń, na spontaniczność, eksperymentowanie, aby rozwijać się, eksplorując otoczenie i tworząc na własną rękę.
Warto dać sobie i dzieciom szansę na oddech od codzienności i obowiązków.
Celem artykułu jest psychoedukacja. Jeśli masz jakiekolwiek obawy dotyczące rozwoju twojego dziecka, zachęcam do skonsultowania się ze mną lub innym specjalistą. Nie wahaj się szukać pomocy, gdy masz wątpliwości. Zawsze warto mieć pewność i działać we właściwy sposób dla dobra dziecka.
Źródła:
- Ilg Frances L., Bates Ames Louise, Baker Sidney M. Rozwój psychiczny dziecka. Od 0 do 10 lat. wyd. GWP, 2018
- Przysiwek M., Zarzeczny P., Waleriańczyk W. Którędy do mistrzostwa? 2024
- Łuszczyńska A. Psychologia sportu i aktywności fizycznej. Zagadnienia kliniczne. wyd. PWN, 2014
- Doświadczenie własne podczas w pracy z dziećmi.
Leave a Comment